Badania naukowe
HeadApp i NEUROvitalis
Jeśli jesteś studentem i chcesz prowadzić badania naukowe z wykorzystaniem naszego narzędzia HeadApp i NEUROvitalis przejdź tutaj
HeadApp i NEUROvitalis opierają się na solidnych naukowych podstawach!
Badania naukowe w obszarze chorób otępiennych od wielu lat pomagają ustalić, co może przeciwdziałać lub spowalniać pogarszanie się sprawności funkcji poznawczych, takich jak uwaga, pamięć, myślenie lub funkcje językowe. Naukowcy skupiają się nie tylko na lekach, które pomagają walczyć z chorobą Alzheimera, ale także na innych działaniach. Są to między innymi: odpowiednie odżywianie, trening fizyczny i trening funkcji poznawczych, składający się np. z ćwiczeń na pamięć, ćwiczeń na koncentrację uwagi.
Kilka ciekawostek z badań!
Choroba Alzheimera
HeadApp i NEUROvitalis - wczesne stadium choroby Alzheimera
Przy użyciu programu Neurovitalis sprawdzano, jak z zadaniami poznawczymi będą sobie radzili seniorzy zdrowi oraz we wczesnym stadium choroby Alzheimera po komputerowym treningu funkcji poznawczych. Badanie trwało sześć tygodni. Dla uczestników przygotowano dwanaście 90-minutowych sesji treningowych oraz dodatkowe zadania domowe. Obszerną baterię testów neuropsychologicznych przeprowadzono przed i po okresie treningowym. Wyniki testów osób ćwiczących za pomocą programu Neurovitalis porównano z wynikami ochotników z grupy kontrolnej, którzy nie trenowali. Jak zauważają autorzy badania, program Neurovitalis został dobrze przyjęty przez wszystkich uczestników.
Znacząca poprawa w okresie treningu była widoczna w obu trenowanych grupach (osoby zdrowe i osoby w początkowym stadium choroby Alzheimera). Generalnie zdrowi seniorzy zwiększyli swoje umiejętności w zakresie werbalnej pamięci krótkotrwałej, werbalnej i figuralnej pamięci pośredniej, fonemicznej fluencji słownej i pamięci roboczej, pacjenci z AD poprawili swój ogólny stan poznawczy, uwagę i szybkość poznawczą, werbalną pamięć krótkotrwałą i semantyczną fluencję słowną. W porównaniu do grupy kontrolnej, poprawa wyników była najbardziej widoczna w zakresie werbalnej i figuralnej pamięci pośredniej u zdrowych osób oraz w zakresie ogólnego stanu poznawczego, uwagi i szybkości poznawczej, a także fluencji słownej u pacjentów w początkowym stadium choroby Alzheimera (Kaesberg i inni, 2009).
Choroba Parkinsona
HeadApp i NEUROvitalis - choroba Parkinsona
Trening z programem Neurovitalis jest skuteczny także w przypadku choroby Parkinsona. W jednym z badań pacjenci z grupy, która trenowała za pomocą programu Neurovitalis, w porównaniu do osób z grupy kontrolnej, które takich ćwiczeń nie wykonywały, poprawili wyniki w zakresie pamięci krótkotrwałej oraz pamięci roboczej (Petrelli i inni, 2014).
Podczas innego projektu, przez rok obserwowano efekty 6-tygodniowych treningów poznawczych. Jeden z nich to ustrukturyzowany trening prowadzony za pomocą programu Neurovitalis, a drugi to poznawczy trening nieustrukturyzowany. Wyniki dwóch grup angażujących się w te dwa różne rodzaje ćwiczeń poznawczych porównano z wynikami grupy kontrolnej, w której były osoby nie uczestniczące w żadnym z tych treningów. Grupy składały się z osób cierpiących na chorobę Parkinsona, ale nie przejawiających oznak demencji. Okazało się, że u osób trenujących ryzyko wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych było mniejsze (Petrelli i inni, 2015).
Program Neurovitalis został także wykorzystany w badaniu, w którym wzięły udział osoby z chorobą Parkinsona mieszkające w jednym z domów opieki w Holandii. Aby ćwiczenia były dla nich odpowiednie, trening dopasowano do typowego profilu poznawczego i psychomotorycznego takich osób: dodano więcej ćwiczeń ukierunkowanych na funkcje wykonawcze i wzrokowo-przestrzenne, a także trening umiejętności motorycznych. W badaniu wzięło udział kilkanaście osób, połowa z nich uczestniczyła w treningu Neurovitalis, pozostali (grupa kontrolna) otrzymywali zwykłą opiekę na oddziale i brali udział w różnych zajęciach m.in. sportowych i artystycznych.
Ćwiczenia były wykonywane przez osiem tygodni, dwa razy w tygodniu po 60 minut. Badacze stwierdzili, po pierwsze, że z treningiem komputerowym poradzą sobie pacjenci z chorobą Parkinsona, a po drugie, że może on usprawniać funkcje poznawcze osób zmagających się z tą chorobą (Folkerts i inni, 2018).
Płeć a trening poznawczy
Kobiety i mężczyźni - komu bardziej pomaga trening funkcji poznawczych?
Naukowcy postanowili zbadać także, czy płeć wpływa na efekty treningu poznawczego. W badaniu tym również wykorzystano program Neurovitalis. Z ćwiczeniami mierzyły się dwie grupy pacjentów zmagających się z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi: 16 kobiet i 16 mężczyzn. Trening trwał sześć tygodni i obejmował 12 sesji po 90 minut. Różne obszary poznawcze zostały ocenione przed i po interwencji.
Potwierdzono, że trening jest skuteczny zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Według autorów badania, jego wyniki dostarczyły wstępnych dowodów na silniejszą poprawę po treningu poznawczym u kobiet w porównaniu z mężczyznami z MCI (Rahe i inni, 2015).
Objętość istoty szarej
Trening poznawczy wiąże się z fizycznymi zmianami w mózgu
Naukowcy sprawdzali także wpływ komputerowego treningu poznawczego (program treningu został opracowany wspólnie z Beijing Neowave Technology Co.) na objętość istoty szarej mózgu i wyniki testów neuropsychologicznych u pacjentów z amnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (ang. amnestic MCI). Po treningu zaobserwowano m.in. wzrost objętości istoty szarej w prawym zakręcie kątowym i innych podobszarach ciemieniowych w pobliżu bruzdy śródciemieniowej. Generalnie nie stwierdzono jednak istotnych zmian w wynikach testów neuropsychologicznych, ale odkryto, że zwiększenie objętości istoty szarej w prawym zakręcie kątowym łączy się z lepszymi wynikami w teście natychmiastowego przypominania. Badacze wskazują, że trening komputerowy może chronić pacjentów z amnestycznym MCI przed utratą objętości istoty szarej i ma potencjał w zachowaniu ogólnych zdolności poznawczych. “Niefarmakologiczna interwencja może spowolnić tempo postępu choroby” – podkreślają badacze. (Zhang i inni, 2019).
Trening komputerowy może być skuteczny w rehabilitacji po urazach mózgu...
Skuteczność programów komputerowych stosowanych w rehabilitacji osób po udarze mózgu została potwierdzona w różnych badaniach naukowych. W ramach jednego z nich grupa eksperymentalna uczestniczyła w komputerowym treningu pamięci, który wykorzystywał procedurę powtarzania z opóźnieniem. Z kolei pacjenci z aktywnej grupy kontrolnej brali udział w standardowej terapii pamięci, jaką zwykle oferuje ośrodek rehabilitacyjny. Oba zespoły miały zapewnione dziewięć godzin terapii. Po zakończeniu leczenia, grupa interwencyjna wykazała znacząco większą poprawę w zakresie wydajności pamięci roboczej w porównaniu z grupą kontrolną. Czytaj więcej…
Skuteczna rehabilitacja poznawcza - HeadApp, NEUROvitalis
Duża liczba badań wskazuje na skuteczność rehabilitacji poznawczej (Cicerone i in., 2011). Zwłaszcza prowadzonej na komputerach stacjonarnych i urządzeniach mobilnych, np. na tabletach. W związku z tym powstają coraz lepsze programy mające umożliwić taką formę treningu. Kilka lat temu doświadczony w takich projektach zespół, bazując na 30-letnim doświadczeniu i najnowszych badaniach naukowych zaprojektował aplikację HeadApp – nowoczesny system, wspierający efektywną terapię.
HeadApp wykorzystywany jest w pracy z osobami borykającymi się ze skutkami np. udaru, problemami poznawczymi związanymi z różnego rodzaju demencją, u dzieci z ADHD itp.
Rozwinięciem programu HeadApp są moduły Neurovitalis, wymagające większego wysiłku poznawczego. Oczywiście mogą służyć osobom z problemami poznawczymi, ale nie tylko, z powodzeniem wykorzystywane są w profilaktyce np. zaburzeń pamięci.
NEUROvitalis - wzmacnia poznawcze "mięśnie"
Określone grupy mięśniowe trenujemy, aby jak najdłużej utrzymać ciało w dobrej kondycji. Tak samo możemy robić w przypadku konkretnych funkcji poznawczych. Na wykorzystywanie w ten sposób modułów Neurovitalis można spojrzeć, jak na ćwiczenia zalecane przez trenera w porównaniu do np. spacerów po parku. Oczywiście przechadzka po parku jest bardzo korzystna i do takiej aktywności zachęca wielu specjalistów: lekarzy, rehabilitantów itp., ale jeśli chcemy się skupić na konkretnych grupach mięśni, to potrzebujemy celowanych ćwiczeń i jasnego wskazania ile i jak trenować. Analogicznie sprawa wygląda w przypadku treningu funkcji poznawczych: rozwiązywanie krzyżówek, sudoku lub czytanie książek, jest zalecane i przyjemne, ale jeśli trzeba zadbać o określoną funkcję poznawczą np. pamięć lub uwagę, to dobrze jest poświęcić trochę czasu także na profesjonalny trening przeznaczony do ćwiczenia właśnie tej funkcji.
Tak jak trener na siłowni wskaże, które ćwiczenia są wskazane dla konkretnej osoby, tak neuropsycholog ułoży trening optymalny dla danego pacjenta.
Podobnie, jak zadania w modułach HeadApp, ćwiczenia z Neurovitalis mają różne poziomy trudności, dlatego łatwo je dopasować do potrzeb i możliwości konkretnej osoby. Dzięki temu moduły Neurovitalis wykorzystywane są również przez osoby z różnymi problemami poznawczymi, nie tylko jako element profilaktyki.
Skuteczność programów była badana w grupach osób mierzących się z różnymi trudnościami neurologicznymi m.in. związanymi z chorobami neurozwyrodnieniowymi, takimi jak: choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, a także łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.
Badania dotyczące zastosowania i efektywności treningu
Spis najnowszych badań znajdziesz poniżej. Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji na temat skuteczności wykorzystania samego treningu komputerowego w rehabilitacji neuropsychologicznej i profilaktyce zapoznaj się z obszernymi opracowaniami dostępnymi poniżej.
Cognitive stimulation in individuals with Parkinson’s disease dementia living in a specialized Parkinson care unit: A randomized cross-over pilot study [Stymulacja poznawcza u osób z demencją spowodowaną chorobą Parkinsona mieszkających w wyspecjalizowanej jednostce opieki nad osobami z chorobą Parkinsona: Randomizowane badanie pilotażowe typu cross-over.] Folkerts A.K., Dorn M., Roheger M., Maassen M., Koerts J., Tucha O., Altgassen M., Sack A.T., Smit D., Haarmann L., Kalbe E. Choroba Parkinsona. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30631420/
Effects of cognitive training in Parkinson’s disease: a randomized controlled trial [Efekty treningu poznawczego w chorobie Parkinsona: randomizowane badanie kontrolowane] Petrelli A., Kaesberg S., Barbe M.T., Timmermann L., Fink G.R., Kessler J., Kalbe E.; Parkinsonism Relat Disord. 2014; 20(11):1196-202. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25242806/
Cognitive training in Parkinson’s disease reduces cognitive decline in the long term. [Trening poznawczy w chorobie Parkinsona zmniejsza pogorszenie funkcji poznawczych w perspektywie długoterminowej] Petrelli A., Kaesberg S., Barbe M.T., Timmermann L., Rosen J.B., Fink G.R., Kessler J., Kalbe E.; Eur J Neurol. 2015 Apr; 22 (4): 640-7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25534579/
Prognostic factors for change in memory test performance after memory training in healthy older adults: a systematic review and outline of statistical challenges [Czynniki prognostyczne dla zmiany wyników testu pamięci po treningu pamięci u zdrowych osób starszych: przegląd systematyczny i zarys wyzwań statystycznych] Roheger M., Folkerts A.K., Krohm F., Skoetz N., Kalbe E.; Diagn Progn Res. 2020 May 21; 4: 7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32478173/
Enhancement of Executive Functions but Not Memory by Multidomain Group Cognitive Training in Patients with Parkinson’s Disease and MildCognitive Impairment: A Multicenter Randomized Controlled Trial [Poprawa funkcji wykonawczych, ale nie pamięci, po wielodomenowym treningu poznawczym u pacjentów z chorobą Parkinsona i łagodnymi zaburzeniami poznawczymi: Wieloośrodkowe randomizowane badanie kontrolowane]
Kalbe E., Folkerts A.K., Ophey A., Eggers C., Elben S., Dimenshteyn K., Sulzer P., Schulte C., Schmidt N., Schlenstedt C., Berg D., Witt K., Wojtecki L., Liepelt-Scarfone I.; Parkinsons Dis. 2020 Nov 30. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33312495/
Memory enhancement by multidomain group cognitive training in patients with Parkinson’s disease and mild cognitive impairment: long-term effects of a multicenter randomized controlled trial Schmidt N., Tödt I., Berg D., Schlenstedt C,. Folkerts A.K., Ophey A., Dimenshteyn K., Elben S., Wojtecki L., Liepelt-Scarfone I., Schulte C., Sulzer P., Eggers C., Kalbe E., Witt K., J Neurol. 2021 Dec; 268(12): 4655-4666. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33904966/
Prognostic Factors and Models for Changes in Cognitive Performance After Multi-Domain Cognitive Training in Healthy Older Adults: A Systematic Review [Czynniki prognostyczne i modele zmian wydajności poznawczej po wielodomenowym treningu poznawczym u zdrowych osób starszych: Przegląd systematyczny] Roheger M., Liebermann-Jordanidis H., Krohm F., Adams A., Kalbe E.; Front Hum Neurosci. 2021 Apr 27; 15: 636355. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33986652
Cognitive training with and without additional physical activity in healthy older adults: effects of a randomized controlled trial on cognition one year after intervention [Trening poznawczy z dodatkową aktywnością fizyczną i bez niej u zdrowych osób starszych: efekty rok po treningu]. Kalbe E., Roheger M., Paluszak K., Meyer J., Becker J., Fink G.R., Kukolja J., Rahn A., Szabados F., Wirth B., Kessler J.
Cognitive Training in Healthy Older People: A Scientifically based Structured Training yields best Results, and the ApoE4 State and Baseline Level influence Training Benefits [Trening poznawczy u zdrowych osób starszych: Ustrukturyzowany trening oparty na badaniach naukowych daje najlepsze wyniki, a stan ApoE4 i poziom wyjściowy wpływają na korzyści z treningu]. Roheger M., Kessler J., Kalbe E. Frontiers in Human Neuroscience.
Cognitive Stimulation for People with Dementia in Long-term Care Facilities: Baseline cognitive level predicts cognitive gains, moderated by depression. Evidence from a Randomized Controlled Trial [Stymulacja poznawcza osób z demencją w placówkach opieki długoterminowej: Przewidywanie korzyści poznawczych na podstawie bazowego poziomu poznawczego, moderowanego przez depresję]. Middelstädt J., Folkerts A.K., Blawath S., Kalbe E. (2016). Journal of Alzheimer’s disease, 54, 253-68. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27497474/
One-year follow-up of cognitive training in Parkinson’s disease [Obserwacja efektów treningu poznawczego w chorobie Parkinsona rok po treningu].
Petrelli A., Kaesberg S., Barbe M.T., Timmermann L., Rosen J., Fink G.R., Kessler J., Kalbe E. (2015). European Journal of Neurology of Neurology, 22, 640-647.
Cognitive training with and without additional physical activity in healthy older adults: cognitive effects, neurobiological mechanisms, and prediction of training success [Trening poznawczy z dodatkową aktywnością fizyczną i bez niej u zdrowych osób starszych: efekty poznawcze, mechanizmy neurobiologiczne i przewidywanie sukcesu treningu]. Rahe J., Becker J., Fink G.R., Kessler J., Kukolja J., Rahn A., Rosen J.B., Szabados F., Wirth B., Kalbe E. (2015). Frontiers in Aging Neuroscience, 7, 187. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26528177/
Sex differences in cognitive training effects of patients with amnestic mild cognitive impairment [Różnice płciowe w efektach treningu poznawczego u pacjentów z amnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi]. Rahe J., Liesk J., Rosen J.B., Petrelli A., Kaesberg S., Onur O.A., Kessler J., Fink G.R., Kalbe E. (2015). Aging, Neuropsychology, and Cognition, 22, 620-638. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25818876/.
Effects of cognitive training with additional physical activity compared to pure cognitive training in healthy older adults [Efekty treningu poznawczego z dodatkową aktywnością fizyczną w porównaniu do samego treningu poznawczego u zdrowych osób starszych].
Rahe J., Petrelli A., Kaesberg S., Fink G.R., Kessler J., Kalbe E. (2015). Clinical Interventions in Aging, 19, 297-310. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25632227/
Cognitive stimulation and music intervention in inpatients with dementia. A pilot study, problems & perspectives [Stymulacja poznawcza i interwencja muzyczna u pacjentów z demencją. Badanie pilotażowe. Problemy i perspektywy]. Liesk J., Hartogh T., Kalbe E. (2014). Zeitschrift für Gerontologie und Geriatrie, 48, 275-281.
Effects of cognitive training in patients with Parkinson´s disease: a randomized controlled trial [Efekty treningu poznawczego u pacjentów z chorobą Parkinsona]. Petrelli A., Kaesberg S., Kessler J., Barbe M..T, Fink G.R., Timmermann L., Kalbe E. (2014). Parkinsonism & Related Disorders, 20, 1196-1202.
Literatura dotycząca programu NEUROvitalis opublikowana w niemieckich czasopismach (niewymieniona w PubMed)
Cognitive training effects of neuropsychological program NEUROvitalis in combination with physical activity [Efekty treningu poznawczego wykonywanego za pomocą programu NEUROvitalis w połączeniu z aktywnością fizyczną]. Rahe J., Petrelli A., Kaesberg S., Baller G., Kessler J., Kalbe E. (2012). Neurologie & Rehabilitation, 18, 187.
Structured training NEUROvitalis versus brain jogging in patients with mild cognitive disorders and healthy elderly: a randomized, controlled trial [Ustrukturyzowany trening NEUROvitalis w porównaniu z joggingiem mózgu u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi i zdrowych osób starszych: randomizowane, kontrolowane badanie]. Kalbe E., Kaesberg S., Petrelli A., Baller G., Fink G.R. & Kessler J. (2011). Zeitschrift für Neuropsychologie, 22, 194.
Basic cognitive level and propensity for the training success of patients with idiopathic Parkinson’s syndrome in neuropsychological group training NEUROvitalis [Poziom poznawczy i możliwość sukcesu treningowego pacjentów z idiopatycznym zespołem Parkinsona w neuropsychologicznym treningu grupowym Neurovitalis]. Petrelli A., Kaesberg S., Barbe M.T., Timmermann L., Kessler J., Baller G., Fink G.R., Kalbe E. (2011). Zeitschrift für Neuropsychologie, 22, 230.
NEUROvitalis®: effects of a new neuropsychological training in healthy elderly as well as in patients with mild cognitive impairment and onset of Alzheimer’s dementia [NEUROvitalis: efekty nowego treningu neuropsychologicznego u zdrowych osób starszych, a także u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi i początkiem Alzheimera]. Kaesberg S., Mayer A., Schlegel M., Baller G., Fink G., Kessler J., Kalbe E. (2010). Zeitschrift für Neuropsychologie, 21, 221.
NEUROvitalis®: effects of a new neuropsychological training in healthy elderly individuals as well as patients suffering from Mild Cognitive Impairment and early-stage Alzheimer’s Disease [NEUROvitalis: Efekty nowego treningu neuropsychologicznego u zdrowych osób starszych i pacjentów we wczesnym stadium choroby Alzheimera]. Kaesberg S., Kalbe E., Mayer A., Baller G., Sack A., Kessler J. (2009). Alzheimer’s and Dementia, 5, 332.
NeuroVitalis®: effects of a new neuropsychological training in patients with mild cognitive disorders and patients with Alzheimer’s disease [NEUROvitalis: efekty nowego treningu neuropsychologicznego u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi i pacjentów z chorobą Alzheimera]. Kalbe E., Kaesberg S., Mayer A., Schlegel M., Baller G., Fink G.R., Kessler J. (2009). Aktuelle Neurologie, 36, 149.
Inne badania, na które powołujemy się w stronie:
Rehabilitacja poznawcza oparta na dowodach naukowych: Zaktualizowany przegląd literatury od 2003 do 2008 roku.
Cicerone K.D., Langenbahn D.M., Braden C., Malec J.F., Kalmar K., Fraas M., Felicetti T., Laatsch L., Harley J.P., Bergquist T., Azulay J., Cantor J., Ashman T.; Arch Phys Med Rehabil. 2011;92: 519-30.
Skomputeryzowany wielodomenowy trening poznawczy zmniejsza atrofię mózgu u pacjentów z amnestycznymi łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.
Zhang, H., Wang, Z., Wang, J., Lyu, X., Wang, X., Liu, Y., Zeng, X., Yuan, H., Wang, H., & Yu, X. 2019. Translational psychiatry, 9(1), 48.
Korzystny wpływ wielodomenowego treningu poznawczego na wyniki neuropsychologiczne pacjentów z wczesnym stadium choroby Alzheimera. Wyniki pacjentów z wczesnym stadium choroby Alzheimera
Nousia A., Siokas V., Aretouli E., Messinis L., Aloizou A.M., Martzoukou M., Karala M., Koumpoulis C., Nasios G., Dardiotis E. Neural Plast. 2018 Jul 11; 2018: 2845176.
