Życie codzienne: Myślenie i rozwiązywanie problemów
VITA PLANOWANIE
Angielska nazwa: Thinking and Problem Solving (Vita Plan)
Poprawa pamięci roboczej, umiejętności rozwiązywania problemów i planowania odgrywają kluczową rolę w terapii i rehabilitacji poznawczej (źródło: Wytyczne dotyczące dysfunkcji wykonawczych Niemieckiego Towarzystwa Neurologii i Towarzystwa Neuropsychologii). Są one szczególnie przydatne dla pacjentów z deficytami poznawczymi i niewielkimi problemami behawioralnymi.
Dzięki takim metodom terapeutycznym, terapia może być dobrze ustrukturyzowana i prowadzona zarówno podczas sesji grupowych, jak i indywidualnych. Zgodnie z terminologią ICF, celem metod treningu poznawczego jest zmiana struktur i funkcji ciała pod względem fizjologicznym i psychologicznym. W tym przypadku powtarzany trening poznawczy inicjuje procesy plastyczności neuronalnej (Belleville i in., 2011; Engvig i in., 2012; Takeuchi i in., 2011; Takeuchi i in., 2015), którym towarzyszą między innymi odpowiednie zmiany w stężeniu neurotrofin (Angelucci i in., 2015; Gunstad i in., 2008; Vinogradov i in., 2009).
Plastyczność oznacza zdolność mózgu do dostosowywania się do zmieniających się warunków lub zadań poprzez zmiany strukturalne (Bartsch & Wulff, 2015).
Umiejętność rozwiązywania problemów i planowania
Program Neurovitalis ćwiczy wyżej opisane umiejętności. Ze względu na automatycznie dostosowywaną strukturę zadań, trening jest łatwy do przeprowadzenia i szybko zmienia się w zależności od poziomu sprawności osoby trenującej.
Pamięć robocza
Na wysokich poziomach trudności należy pamiętać o zaplanowaniu terminów. Sprzyja to poprawie wydajności pamięci roboczej.
Opis zadania
Należy zaplanować dzień w kalendarzu i zgodnie ze wskazówkami wybrać o jakiej porze dnia dane zadania mają zostać wykonane. Zadania należy uporządkować w harmonogramie dziennym, przenosząc odpowiednie obrazki do pól czasowych kalendarza.
Zadania są powiązane z określonymi warunkami czasowymi. Informacje o nich (np. czas, jaki zajmuje wykonanie danego zadania lub pora, w jakiej ma być ono wykonane) wyświetlane są w oknie, które się pojawia, gdy użytkownik kliknie symbol spotkania. Od poziomu 5 widoczne są szare pola czasu, których nie można wypełnić aktywnością.
Trudniejsze poziomy treningu
Na wyższych poziomach trudności pojawiają się zadania, które są powiązane z innymi zadaniami. Muszą one występować razem w ramach jednego etapu. W polach czasowych można poruszać się w przód i w tył. Od poziomu 7 możliwe jest wypełnienie jednego pola czasowego dwoma zadaniami i zajęcie dwóch pól czasowych jednym zadaniem. Od poziomu 13 niektóre wskazówki dotyczące warunków czasowych, jakie musi spełniać zadanie, można przeczytać tylko raz. Informacje te należy zapamiętać i uwzględnić w dalszym planowaniu.
Procedura
W oknie startowym programów terapeutycznych wybierz obszar “życie codzinne”, a w nim moduł “Myślenie i rozwiązywanie problemów”. Pojawi się okno wyboru poziomu trudności i czasu trwania treningu.
Poziom trudności
Aby trenujący się nie zniechęcił, trening rozpoczyna się od niskiego poziomu trudności. Wszystkie pozostałe poziomy są zablokowane kłódką, którą trzeba otworzyć, wykonując poprzednie zadanie.
Jeśli terapeuta chce pominąć niektóre poziomy trudności, może włączyć opcję „Terapeuta może rozpocząć wszystkie poziomy” w menu „Pacjent -> Edycja”.
Czas trwania treningu
Na ogół zaleca się 20 minut treningu. Zbyt długa sesja treningowa powoduje spadek uwagi, pacjent często popełnia błędy i odczuwa zniechęcenie.
W przypadku osób poważnie dotkniętych zaburzeniami, czas trwania treningu powinien zostać skrócony np. do 10 minut (zakres uwagi). W takim przypadku warto przeprowadzić kilka sesji dziennie.
Postępy w terapii
Postęp terapii jest zapisywany automatycznie. Nowa sesja jest kontynuowana od poziomu trudności, na którym zakończyła się ostatnia sesja.
Okno „Wyniki” umożliwia wyświetlenie różnych informacji na temat przebiegu terapii (przycisk w dolnej części okna „Moduły terapii”).
