HeadApp na Obchodach Światowego Dnia Choroby Alzheimera w Bydgoszczy
W ostatni weekend mieszkańcy Bydgoszczy mieli okazję poznać możliwości programu HeadApp podczas obchodów Światowego Dnia Choroby Alzheimera, które odbyły się
W starożytności podejście do problemów poznawczych było oparte na intuicji i doprawione różnymi przesądami. Nie było wiedzy naukowej na ten temat (w zasadzie na żaden), a jakoś trzeba było sobie radzić. Zadziwiające jest więc niekiedy jak trafne rady dawali pacjentom starożytni lekarze, chodzi przede wszystkim o zachęcanie do ruchu, takiego jak długie spacery, kontakt z naturą, dieta. Jednak właściwe, z dzisiejszego punktu widzenia, rady przeplatały się z przesądami i niestety czasami dziwaczne zalecenia dominowały w leczeniu poznawczych dolegliwości.
W starożytności greccy i rzymscy lekarze, tacy jak Hipokrates i Galen, uważali zaburzenia poznawcze za wynik nierównowagi w czterech tzw. humorach ciała. W średniowieczu dominującym podejściem była interpretacja religijna, a to wiązało się z tym, że zaburzenia poznawcze i psychiczne często przypisywano działaniom demonicznym lub boskim. Praktyki lecznicze obejmowały modlitwę, egzorcyzmy, ale czasami zalecano także bardziej praktyczne metody, takie jak muzykoterapia.
Początki nowożytnej rehabilitacji poznawczej sięgają początku XX wieku i są ściśle związane z rozwojem neuropsychologii jako dyscypliny naukowej. W tym okresie dokonał się istotny postęp w zrozumieniu funkcjonowania mózgu, co miało bezpośredni wpływ na rozwój metod rehabilitacji poznawczej.
Pierwsza znacząca fala zainteresowania rehabilitacją poznawczą pojawiła się po I Wojnie Światowej, kiedy wielu żołnierzy wróciło z frontu z urazami głowy. Potrzeba leczenia tych żołnierzy i pomocy w ich powrocie do normalnego życia stała się katalizatorem rozwoju nowych metod terapeutycznych.
Wczesne podejścia do rehabilitacji skupiały się głównie na ponownym nauczaniu podstawowych umiejętności, takich jak mówienie, czytanie, pisanie i rozumienie. Metody te były dość proste stanowiły jednak podstawę dla dalszego rozwoju bardziej złożonych metod terapeutycznych.
Kurt Goldstein i Aleksander Luria odegrali kluczową rolę w rozwoju rehabilitacji poznawczej. Ich prace nad opisem i klasyfikacją różnego typu rodzajów problemów poznawczych były fundamentalne dla zrozumienia, jak mózg reaguje na urazy i jak można wspierać jego regenerację.
Goldstein, niemiecki neurolog i psychiatra, wprowadził koncepcję holistycznego podejścia do leczenia pacjentów z urazami mózgu, koncentrując się nie tylko na pojedynczych deficytach danego pacjenta, ale na całej osobie. Jedną z najważniejszych prac tego naukowca była analiza formacji symptomów, funkcji płatów czołowych oraz podejście do abstrakcyjnego myślenia. Zajmował się również badaniem afazji, schizofrenii, rehabilitacji oraz oceną neuropsychologiczną.
Aleksander Luria był jednym z najbardziej wpływowych neuropsychologów XX wieku. Jego prace miały ogromny wpływ na zrozumienie funkcjonowania mózgu i procesów poznawczych. Luria skupiał się na kompleksowym badaniu mózgu, w szczególności na związku między uszkodzeniami mózgu a zmianami w zachowaniu i umiejętnościach poznawczych, traktował mózg jako zintegrowany system, którego różne obszary mózgu ze sobą współpracują i wzajemnie na siebie oddziałują.
Jednym z kluczowych obszarów badań tego naukowca była afazja, czyli zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu. Jego prace w tej dziedzinie przyczyniły się do lepszego zrozumienia różnych typów afazji i ich związku z określonymi obszarami mózgu.
Luria zwracał również uwagę na znaczenie kontekstu kulturowego i historycznego w rozwoju funkcji poznawczych, co było dość nowatorskim podejściem w tamtych czasach.
Jednym z najbardziej znanych eksperymentów przeprowadzonych przez Lurię (główne eksperymenty zostały opisane w jego pracy “The Mind of a Mnemonist”) było badanie pacjenta o pseudonimie “S.”, który miał wyjątkową zdolność do zapamiętywania. Luria badał jego zdolności pamięciowe przez kilkadziesiąt lat, obserwując, jak “S.” zapamiętywał niewiarygodne ilości informacji z niezwykłą dokładnością. Badacz, podczas eksperymentów z tym pacjentem używał różnorodnych technik, w tym prezentacji serii słów lub liczb, a następnie prosił “S.”, aby ten je powtórzył. Eksperymenty te pomogły Lurii zrozumieć mechanizmy pamięci długotrwałej i krótkotrwałej.
W połowie XX wieku neurochirurg Hugh Cairns zaangażował się w badania nad zapobieganiem i leczeniem urazów głowy. Jego prace miały bardzo praktyczne konsekwencje: doprowadziły do upowszechnienie stosowania kasków przez motocyklistów. Neurologowie: Derek Denny-Brown i Ritchie Russell wykazali w tym czasie fundamentalne znaczenie nagłego przyspieszenia głowy w powodowaniu wstrząśnienia mózgu oraz wymusił rozróżnienie między urazem głowy związanym z nagłym przyspieszeniem lub zwalnianiem a urazem wynikającym ze miażdżenia lub ucisku. Praca tych brytyjskich klinicystów miała silny wpływ na późniejsze badania kliniczne i eksperymentalne nad urazami mózgu i doprowadziła do zmiany ustawodawstwa w kilku krajach mającego na celu zapobieganie urazom głowy np. wśród motocyklistów poprzez używanie kasków ochronnych (więcej informacji na ten temat można znaleźć w publikacji z 2016 roku “Traumatic Brain Injury Studies in Britain during World War II”).
Kluczowym aspektem tego okresu było wprowadzenie komputerowych narzędzi do rehabilitacji. Początkowo, w późnych latach 70. gry wideo zaczęły być wykorzystywane jako forma terapii rekreacyjnej dla pacjentów z uszkodzeniami mózgu. Gry te były używane do poprawy funkcji motorycznych, koordynacji i umiejętności poznawczych. Na początku lat 80. pojawienie się pierwszych komputerów osobistych (tzw. PC-tów) umożliwiło rozwój oprogramowania rehabilitacyjnego przeznaczonego konkretnie do treningu funkcji poznawczych. Te wczesne programy były prostsze niż współczesne narzędzia, ale stanowiły istotny krok naprzód w indywidualizacji terapii. Dostępny w tamtym czasie software edukacyjny był adaptowany do potrzeb osób z deficytami poznawczymi. Programy te pomagały w treningu pamięci, uwagi i innych funkcji poznawczych.
Kolejnym krokiem było stworzenie programów rehabilitacji poznawczej, przeznaczonych specjalnie do terapii poznawczej. Programy te były zaprojektowane do pracy nad różnymi funkcjami poznawczymi i stopniowo stawały się bardziej zaawansowane.
Jeden ze stosowanych obecnie programów HeadApp wraz z modułami Neurovitalis używany jest w celach profilaktyki wystąpienia zaburzeń poznawczych lub jako uzupełnienie tradycyjnych metod rehabilitacji. Pacjenci mogą korzystać z niego w domu lub podczas sesji w klinice, co pozwala na regularne i spersonalizowane ćwiczenia.
Jednym z głównych wyzwań jest zapewnienie równego dostępu do nowoczesnych narzędzi rehabilitacji poznawczej dla wszystkich pacjentów potrzebujących tego rodzaju wsparcia. Prace nad programami będą szły w kierunku tworzenia coraz bardziej spersonalizowanych aplikacji, które uwzględniają indywidualne potrzeby i różnice w przebiegu choroby. Przyszłe badania będę wykorzystywać rozwój zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja i wirtualna rzeczywistość, aby jeszcze bardziej indywidualizować i ulepszać terapię poznawczą.
Nie ma jednak wątpliwości, że nadal lekarze, choćby wspomagani przez AI, będą zalecać pacjentom z problemami poznawczym także spacery, kontakt z naturą i zdrową dietę.
W ostatni weekend mieszkańcy Bydgoszczy mieli okazję poznać możliwości programu HeadApp podczas obchodów Światowego Dnia Choroby Alzheimera, które odbyły się
Rehabilitacja po udarze powinna obejmować działania między innymi: fizjoterapeutyczne, neuropsychologiczne, logopedyczne i związane z terapią zajęciową. Co to jest udar?
To nowoczesna aplikacja do rehabilitacji funkcji poznawczych w chorobach otępiennych oraz po urazach mózgu. Zawiera również moduł profilaktyczny.