HeadApp na Obchodach Światowego Dnia Choroby Alzheimera w Bydgoszczy
W ostatni weekend mieszkańcy Bydgoszczy mieli okazję poznać możliwości programu HeadApp podczas obchodów Światowego Dnia Choroby Alzheimera, które odbyły się
Treningi komputerowe funkcji poznawczych pomagają w stwardnieniu rozsianym – zmiany widać w rezonansie magnetycznym.
Stwardnienie rozsiane to choroba autoimmunologiczna, czyli taka w której najprościej mówiąc organizm atakuje sam siebie. W przypadku stwardnienia rozsianego atakowany przez układ odpornościowy jest układ nerwowy, a dokładnie osłonki mielinowe neuronów w mózgu i rdzeniu kręgowym. Objawy uszkodzenia osłonek mielinowych mogą być bardzo różne. Są to między innymi zaburzenia widzenia, osłabienie mięśni, trudności z koordynacją i równowagą, zmęczenie oraz problemy z mówieniem i funkcjonowaniem poznawczym. Choroba może wystąpić w każdym wieku, a jej przyczyna nie jest w pełni znana.
Leczenie stwardnienia rozsianego obejmuje terapie mające na celu zmniejszenie postępu choroby, jak i leczenie objawowe oraz działania związane z poprawą jakości życia pacjentów. Stosuje się leki immunomodulujące i przeciwzapalne, a także rehabilitację i wsparcie psychologiczne.
Codzienne funkcjonowanie osób z SM nie jest łatwe. Niektórzy pacjenci mogą mieć łagodne objawy i prowadzić stosunkowo normalne życie, podczas gdy inni będą się mierzyć z poważnymi trudnościami w zakresie samodzielnego funkcjonowania.
Przeprowadzone badania pokazują, że nawet 65 proc. (Miller, 2018) pacjentów ze stwardnieniem rozsianym ma deficyty poznawcze. Występują u nich problemy z pamięcią epizodyczną, skupieniem uwagi, zmniejszona jest także płynność werbalna. Przetwarzanie informacji jest spowolnione. Czasami zaburzenia poznawcze obserwowane są nawet przed pojawieniem się objawów fizycznych.
W zmaganiach z zaburzeniami poznawczymi towarzyszącym stwardnieniu rozsiane mogą pomóc treningi funkcji poznawczych m.in. prowadzone za pomocą komputera lub innych urządzeń elektronicznych. Tego typu treningi służą poprawie pamięci, uwagi, wspierają funkcje wykonawcze i szybkość przetwarzania. Dowody na to naukowcy zbierają już od wielu lat (Miller, 2018).
Skuteczność rehabilitacji komputerowej potwierdzają badania naukowe, takie jak na przykład przeprowadzone przez Messinis i współpracowników. W tym wieloośrodkowym badaniu brało udział 58 stabilnych klinicznie pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Były to osoby stosunkowo sprawne. Jedna grupa brała udział w komputerowym treningu funkcjonalnym, w którym położono nacisk na pamięć epizodyczną, przetwarzanie informacji i funkcje wykonawcze druga grupa otrzymała standardową opiekę kliniczną. Badanie trwało 10 tygodni. Przed i po tym okresie uczestnicy wykonywali kompleksową baterię testów neuropsychologicznych, a także baterię testów wrażliwych na deficyty pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Uczestnikom zadano także pytania dotyczące osobistych korzyści uzyskanych podczas treningu.
Tylko grupa biorąca udział w treningu komputerowym wykazała znaczącą poprawę w zakresie werbalnej i wzrokowo-przestrzennej pamięci epizodycznej, uwagi i funkcjonowania wykonawczego. Poprawa uzyskana w zakresie uwagi utrzymywała się 6 miesięcy, dostarczając dowodów na długoterminowe korzyści z takich interwencji (Messinis, 2017).
Skuteczność domowej rehabilitacji poznawczej u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym sprawdzano nie tylko przy użyciu oceny neuropsychologicznej, ale także rezonansu magnetycznego (fMRI). W badaniu brało udział 38 pacjentów. Utworzono dwie równoliczne grupy, jedna z nich trzy razy w tygodniu przez 45 minut wykonywała komputerowy trening funkcji poznawczych. Po 6 tygodniach ćwiczeń zbadano obie grupy (po raz pierwszy zaraz po zakończeniu treningów, drugi raz po kolejnych kilku tygodniach). Grupa ćwicząca przy pomocy programu wykazywała zwiększoną aktywację w obustronnej korze przedczołowej i prawych obszarach skroniowo-ciemieniowych w porównaniu z grupą kontrolną (Campbell, 2016).
Wpływ treningu komputerowego na plastyczność mózgu potwierdzają także inne eksperymenty, których efekty sprawdzano przy pomocy fMRI. W badaniu Cerasa 12 pacjentów ze stwardnieniem rozsianym przeszło program rehabilitacji komputerowej, 11 uczestniczyło w interwencji placebo. Autorzy badania stwierdzili, że trening komputerowy dostosowany do osób z zaburzeniami wpływa na plastyczność neuronalną i poprawia niektóre aspekty deficytów poznawczych u pacjentów z SM (Cerasa, 2013).
Do podobnych wniosków doszli badacze, którzy badali pacjentów z SM przez rok uczestniczących w cotygodniowych sesjach treningu komputerowego. Po przeprowadzeniu badań naukowcy stwierdzili, że nastąpiła znacząca poprawa funkcji poznawczych związanych głównie z pamięcią przestrzenną (Barbarosa, 2011).
Możliwość rehabilitacji poznawczej nawet w szpitalnym łóżku daje HeadApp. Program można zainstalować na komputerach stacjonarnych, ale także na urządzeniach mobilnych, dzięki czemu pacjent nie musi nawet wstawać z łóżka, aby skorzystać z aplikacji.
HeadApp wykorzystywany jest w pracy z osobami borykającymi się ze skutkami np. udaru, problemami poznawczymi związanymi z różnego rodzaju demencją, u dzieci z ADHD itp.
Rozwinięciem programu HeadApp są moduły Neurovitalis, wymagające większego wysiłku poznawczego. Oczywiście mogą służyć osobom z problemami poznawczymi, ale nie tylko, z powodzeniem wykorzystywane są w profilaktyce np. zaburzeń pamięci. HeadApp ćwiczy wszystkie funkcje poznawcze. Za pomocą jednego programu można zaproponować pacjentowi kompleksowy trening, podczas którego ćwiczone są: pamięć, uwaga, funkcje wykonawcze, a także językowe, co jest bardzo istotne, jeśli pracuje się z osobami dotkniętymi afazją. Afazja może być właśnie jednym ze skutków udaru.
Poniżej prezentujemy wyniki niektórych badań prowadzonych przy użyciu programów HeadApp i Neurovitalis. Lista różnych badań przeprowadzonych nad efektywnością komputerowych treningów poznawczych z wykorzystaniem HeadApp i Neurovitalis znajduje się tutaj (https://www.headapp.com/wp-content/uploads/HeadApp_NEUROvitalis_Literature.pdf), a opis innych badań nad efektywnością treningów poznawczych zamieszczamy w tym miejscu (https://www.headapp.com/wp-content/uploads/StudiesOnCognitiveTherapy.pdf).
Interwencja niefarmakologiczna u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym – efekty treningu neuropsychologicznego NEUROvitalis. Müller K, Kaesberg S, Petrelli A, Kalbe E, Baller G, Sack AT, Kessler J (2011). Zeitschrift für Neuropsychologie, 22, 228.
Skuteczność wspomaganej komputerowo rehabilitacji poznawczej u pacjentów z nawracającym stwardnieniem rozsianym: Wieloośrodkowe randomizowane badanie kontrolowane. Messinis L, Nasios G, Kosmidis MH, Zampakis P, Malefaki S, Ntoskou K, Nousia A, Bakirtzis C, Grigoriadis N, Gourzis P, Papathanasopoulos P., Neurologia behawioralna, 2017, doi.org/10.1155/2017/5919841
Randomizowane kontrolowane badanie skuteczności rehabilitacji poznawczej w stwardnieniu rozsianym. Campbell J, Langdon D, Cercignani M, Rashid W.,
Hindawi Publishing Corporation Neural Plasticity, 2016.
Wspomagana komputerowo rehabilitacja poznawcza deficytów uwagi w stwardnieniu rozsianym: randomizowane badanie z korelatami fMRI. Cerasa A, Gioia MC, Valentino P, Nisticò R, Chiriaco C, Pirritano D, Tomaiuolo F, Mangone G, Trotta M, Talarico T, Bilotti G, Quattrone A. Neurorehabil Neural, 2013.
Rehabilitacja poznawcza w stwardnieniu rozsianym, Barbosa F, Sousa C, Nogueira-Silva L, José Sá M. Sinapse, 2011.
W ostatni weekend mieszkańcy Bydgoszczy mieli okazję poznać możliwości programu HeadApp podczas obchodów Światowego Dnia Choroby Alzheimera, które odbyły się
Rehabilitacja po udarze powinna obejmować działania między innymi: fizjoterapeutyczne, neuropsychologiczne, logopedyczne i związane z terapią zajęciową. Co to jest udar?
To nowoczesna aplikacja do rehabilitacji funkcji poznawczych w chorobach otępiennych oraz po urazach mózgu. Zawiera również moduł profilaktyczny.